De brug in het kinderbrein: waarom kinderen soms overspoelt worden door emoties (en hoe jij kunt helpen)
Kinderen voelen intens. Ze lachen voluit, huilen zonder rem en kunnen binnen één minuut van blij naar overstuur gaan. Voor veel ouders voelt dat soms onlogisch of overweldigend. Maar vanuit de hersenen gezien is het heel logisch.
Het kinderbrein bestaat eigenlijk bestaat uit twee ‘werelden’ die nog volop in ontwikkeling zijn: de rechterhersenhelft en de linkerhersenhelft. Tussen die twee moet een brug ontstaan. En die brug… mag nog gebouwd worden.
De rechter- en linkerhersenhelft: twee werelden in één hoofd
De rechterhersenhelft
– Is de plek van emoties, lichaamssensaties, intuïtie en beleving.
– Voelt diep, reageert snel en is vaak niet logisch of talig.
– Domineert vooral bij jonge kinderen.
De linkerhersenhelft
– Is rationeel, talig, logisch en probleemoplossend.
– Denkt na, ordent, begrijpt oorzaak en gevolg.
– Komt pas later goed op gang bij kinderen.
Bij jonge kinderen werkt de rechterhersenhelft dus al ‘op volle kracht’, terwijl de linkerhersenhelft nog aan het oefenen is. Daardoor kunnen kinderen enorm voelen, maar nog niet begrijpen wat ze voelen, laat staan het verwoorden of reguleren.
De brug die nog gebouwd wordt
De samenwerking tussen links en rechts vraagt om verbinding — letterlijk en figuurlijk. De hersenbanen die emoties verbinden aan woorden, betekenis en overzicht zijn bij kinderen nog in aanleg. Die brug moet groeien, rijpen en steeds sterker worden.
Wanneer een kind overspoeld raakt, gebeurt dit vaak:
De rechterhersenhelft neemt het stuur over.
En omdat de brug nog niet stevig genoeg is, kan de linkerhersenhelft dat gevoel nog niet ‘vangen’ in taal, rust of overzicht.
Dit is waarom een peuter die valt niet wil horen dat “het maar een schrammetje is”. Op dat moment voelt het niet als een schrammetje, het voelt als paniek, schrik en/of pijn.
Vaak praat een ouder dan vis de linkerhersenhelft, terwijl je kind op dat moment in de rechterkant leeft.
En er is (nog) geen brug.
Hoe jij die brug helpt bouwen
Gelukkig kunnen wij als ouder of opvoeder juist die verbinding ondersteunen. Niet door kinderen te dwingen te praten of te redeneren, maar door eerst aan te sluiten bij wat er speelt in de rechterhersenhelft: gevoel.
Dus: connect and redirect, eerst verbinden, dan pas sturen.
1. Verbinden met rechts: voelen, zien, erkennen
Je kind wil eerst gezien worden in zijn beleving.
“Je schrikt je rot, ik zie het.”
“Dat voelt niet fijn hè? Ik ben bij je.”
Het gaat erom dat je de rechterhersenhelft kalmeert.
2. Daarna pas de stap naar links: woorden, verduidelijking, grenzen
Wanneer het lichaam zakt, er rust ontstaat, is er ruimte voor taal en logica.
“Je was geschrokken omdat je viel.”
“We gaan even kijken wat er nodig is.”
“Zullen we samen een oplossing bedenken?”
De brug is gemaakt, even, voor dit moment. En je kind leert stap voor stap hoe die verbinding en samenwerking werkt.
Waarom deze brug zo belangrijk is
Als kinderen ervaren dat hun binnenwereld gezien wordt, leren ze:
emoties herkennen en benoemen
spanning reguleren
conflicten oplossen
empathie ontwikkelen
beter slapen en herstellen
meer zelfvertrouwen voelen
Dit is precies die integratie van beide hersenhelften: niet het wegpoetsen van emoties, maar het verbinden van gevoel aan begrip.
En jij als ouder?
Ook jouw brein speelt mee. Jij bent die brug vaak, de bruggenbouwer, totdat je kind hem zelf kan bouwen. En dat is niet altijd makkelijk, zeker niet als je zelf moe, overprikkeld of gespannen bent. Maar elke keer dat jij even pauzeert, ademt, en van reactief naar aanwezig beweegt, laat je je kind hoe het werkt.
Samen groeien vanuit verbinding
Kinderen leren hun binnenwereld begrijpen doordat wij hen begeleiden in het integreren ervan. Dat is misschien wel de kern van opvoeden: niet emoties wegcijferen, maar helpen omarmen en daarna begrijpen. Niet gedrag controleren, maar verbinding creëren. En elke keer dat jij afstemt, luister je niet alleen naar je kind, je bouwt mee aan de verbindingen in zijn brein.
En die brug is nooit volledig “af”: hij blijft een leven lang verder groeien.
Maar… er zijn wel fases waarin de verbinding tussen de linker- en rechterhersenhelft veel sterker en stabieler wordt. Daarover vertel ik in een volgend blog meer.
Warme groet,
Marijn
Orthopedagoog | Holistisch coach
