Verlatingsangst bij kinderen: Wat het is en hoe je kunt helpen
Het moment van afscheid kan soms erg moeilijk zijn. Je kind klampt zich aan je vast, tranen in de ogen, en smeekt je om niet weg te gaan. Of het nu bij het slapen gaan is, op school of bij de opvang — verlatingsangst komt vaak voor en kan intens zijn voor zowel ouder als kind.
Maar wat is verlatingsangst precies, wanneer hoort het bij de normale ontwikkeling, en hoe kun je als ouder hier liefdevol en effectief mee omgaan?
Wat is verlatingsangst?
Verlatingsangst is de angst om (tijdelijk) gescheiden te worden van een ouder of verzorger. Het kind is bang dat je weggaat en niet meer terugkomt. Deze angst komt het meest voor bij jonge kinderen, zo is het bij kinderen van drie jaar vaak een normale fase in de ontwikkeling.
Blijft de angst echter aanhouden op latere leeftijd — bijvoorbeeld bij een kind van zes jaar of ouder — dan is het goed om verder te kijken. Er kan dan sprake zijn van iets dat dieper speelt, onzekerheid of iets dat aandacht vraagt.
8 Tips om je kind met verlatingsangst te helpen
1. Toon begrip en neem je kind serieus
Laat merken dat je je kind hoort en begrijpt:
"Ik snap dat je het spannend vindt als ik wegga. Het is oké om dat moeilijk te vinden."
Vermijd zinnen als “Stel je niet aan, ik ben er toch gewoon”, want dat vergroot het gevoel van onveiligheid.
2. Bied structuur en voorspelbaarheid
Kinderen voelen zich veiliger als ze weten wat er gaat gebeuren. Duidelijke routines (zoals een vaste ochtend- of bedtijdsritueel) helpen hierbij en geven houvast. Vertel ook wat jij gaat doen:
"Ik breng je naar school, dan ga ik boodschappen doen, en vanmiddag haal ik je weer op."
3. Refereer aan eerdere ervaringen
Help je kind om herinneringen op te halen aan situaties die goed gingen:
"Weet je nog, vorige keer was je ook verdrietig, maar toen ging het eigenlijk best goed. Wat hielp je toen?"
Luister actief en aandachtig, zonder meteen te willen ‘fixen’ of te onderbreken.
4. Gebruik een overgangsobject
Een vertrouwd voorwerp kan een grote troost zijn:
· Een knuffel
· Een armbandje dat jullie allebei dragen
· Een briefje of foto
Dit object herinnert het kind eraan dat jij er nog bent, ook al ben je even niet in de buurt.
5. Creëer een liefdevol afscheidsritueel
Maak het afscheid kort, duidelijk en positief. Geen stiekem wegsluipen, dat kan het vertrouwen schaden.
Zeg bijvoorbeeld:
"Ik geef je een knuffel, ik zwaai nog even, en vanmiddag ben ik er weer. Je kan dit!"
Leer je kind dat jullie altijd verbonden zijn:
"Ik zit in jouw hart, en jij in die van mij. Ook als je me niet ziet, ben ik bij je."
6. Leer ontspanning en zelfvertrouwen aan
Help je kind omgaan met spanning:
· Ademhalingsoefeningen
· Kindermeditaties
· Boeken over emoties en angsten
7. Betrek school of opvang
Laat leerkrachten of pedagogisch medewerkers weten wat er speelt. Zij kunnen extra steun bieden bij en na het afscheid.
8. Bij slapen: Rust en verbinding als basis
Verlatingsangst speelt vaak ook rond bedtijd. Een rustig, verbindend bedtijdritueel helpt. Wees er bij met je volle aandacht, zonder afleiding.
Kom nog even terug als je kind op bed ligt, als dat helpt. Spreek dan van tevoren duidelijk af hoe vaak.
Met liefdevolle aandacht, structuur en vertrouwen kun je je kind helpen zich veilig te voelen, ook als jij even weg bent. En onthoud: jouw aanwezigheid zit niet alleen in je fysieke nabijheid. Energie is alles, en alles is energie.
Hulp nodig? Ik ben er voor jullie
Merk je dat de verlatingsangst bij je kind blijft aanhouden en je er zelf even niet uitkomt?
Je hoeft het niet alleen te doen. Als ouder wil je je kind helpen, maar soms is het fijn als er even iemand met je meekijkt.
Neem gerust contact met me op voor een vrijblijvend kennismakingsgesprek. Samen kijken we wat jullie nodig hebben.
Plan hier je gesprek of stuur een bericht via het contactformulier.
